Người tiên phong thắp lên ngọn lửa yêu thương và nghị lực, để chở che nâng đỡ, mang lại sự bình yên cho trẻ em khuyết tật (TEKT), không ai khác đó là Thạc sỹ Giáo dục đặc biệt - Giám đốc Trung tâm - Hà Thị Như Quỳnh.
Trung tâm Nghiên cứu Ứng dụng Khoa học Tâm lý - Giáo dục CHIC (90 Cầu Lớn, Nam Hồng, Đồng Anh, Hà Nội), lâu nay vẫn được biết đến là nơi thắp sáng niềm tin yêu cho bao trẻ thơ có phận đời kém may mắn trong cuộc sống; nơi gửi gắm niềm tin, hy vọng của bao gia đình không may có con bị khuyết tật.
Thắp sáng ngọn lửa của niềm tin
Tuổi thơ của chị cũng như bao trẻ em bình thường khác, nhưng không may lúc 4 tuổi, khi chơi cùng bạn, bị cát văng vào mắt làm một con mắt bị hỏng, chị trở thành người khuyết tật (NKT), cuộc sống lâm vào bế tắc, cùng bao sóng gió bủa vây, chị sợ hãi sự kỳ thị,… Rồi chị “trốn chạy” đến một vùng núi thuộc tỉnh Yên Bái, tìm sự an yên. Đến đây cơ duyên đã cho chị gặp các em nhỏ khuyết tật, thấy các em hồn nhiên vui chơi, cười nói…, đã làm tâm hồn chị dịu lắng, chị như bừng tỉnh, bật khóc thương cho chính mình, rồi lại miên man nghĩ về cái được, cái mất mà cuộc đời cứ “bỡn cợt”, thử thách chị. Để rồi chị giật mình nhận ra, ông trời lấy đi của mình con mắt nhưng lại bồi cho mình sự nhiệt huyết và nghị lực - mình đã tốt nghiệp đại học, có năng lực làm việc…, vậy cớ sao phải ủ rũ, khổ đau; rồi những ánh mắt ngây thơ, nụ cười trong trẻo của các em cứ đeo bám chị, thôi thúc chị phải “đứng dậy”, phải làm gì đó giúp đời, giúp các em lớn lên có niềm tin vào cuộc sống. Vậy là chị quyết định đến với nghề trong bối cảnh như thế, và Nhà Cứu trợ TEKT mang tên Đức Minh do chị sáng lập chính thức đi vào hoạt động năm 2014. Sau dần được phát triển lên thành Trung tâm Nghiên cứu Ứng dụng Khoa học Tâm lý - Giáo dục CHIC.
Là NKT, hơn ai hết Giám đốc Hà Thị Như Quỳnh hiểu được nỗi khổ, cô đơn của biết bao số phận, phải làm thế nào để trẻ tự tin vững bước trên đường đời đầy bão tố. Đây là câu hỏi khiến chị đau đáu, buộc chị phải tìm cho được câu trả lời. Ở Việt Nam lúc đó vẫn chưa có chương trình “giáo dục đặc biệt” dành cho TEKT. Vì vậy Giám đốc Quỳnh đã quy tụ sự đoàn kết, phát huy nội lực, không ngừng nghiên cứu, vận dụng kiến thức được đào tạo bài bản rồi cùng cộng sự, sáng tạo tìm cái mới trong từng hoạt động, cải tiến phương pháp giảng dạy phù hợp với từng dạng tật của trẻ - Chị cho hay: ban đầu chúng tôi vẽ và sưu tầm các hoạt động từ các trang của nước ngoài. Sau đó quay và lưu trữ tư liệu, phân tích, sắp xếp lại những hoạt động có hiệu quả, cùng đó còn là sửa đổi, sáng tạo, bổ sung thêm ý tưởng… Cứ vậy, suốt quá trình xây dựng và phát triển, mỗi ngày một chút đến nay tư liệu về hoạt động can thiệp trị liệu cho TEKT của Trung tâm đã có đầy kho. Nhờ vậy, việc học của trẻ đã mang lại hiệu ứng tích cực, đặc biệt là tính độc lập của trẻ được phát huy rõ rệt, các con tự tin hơn, khi học đã mang tâm thế thoải mái, vui vẻ.
Cần mẫn đưa những chuyến đò tri thức
Thạc sỹ Hà Thị Như Quỳnh sinh năm 1986, lớn lên tại Nam Định - nơi giàu bản sắc văn hóa, nên tình yêu cội nguồn đã thấm sâu trong chị như một lẽ tự nhiên. Chị được học hành, lĩnh hội kiến thức, đến với mô hình giáo dục chuyên biệt – chăm sóc dạy dỗ TEKT, chị đã dành trọn tình yêu thương cho chúng. Những đêm miệt mài bên trang giáo án, những giờ hăng say truyền thụ kiến thức của cô giáo Quỳnh đã góp phần không nhỏ vào công cuộc “trồng người”, góp phần làm thay đổi cuộc đời bao trẻ thơ bất hạnh. Những đứa trẻ tật nguyền được trang bị hành trang tri thức để mỗi ngày, mỗi giờ chúng từng bước trưởng thành. Còn với chị, dạy học cho TEKT như cái nghiệp “đưa đò”. Học sinh của chị là những đứa trẻ mang trên mình bao dạng tật khác nhau. Song đến với chị, hết lớp trò này đến lớp trò khác học hành tiến bộ, nên người, và đó chính là nguồn lực tiếp thêm sức mạnh thôi thúc cô giáo Hà Thị Như Quỳnh nuôi dưỡng nhiệt huyết và thăng hoa với nghiệp “đưa đò trên dòng tri thức”.
Song song với việc đồng hành cùng đồng nghiệp truyền tri thức cho bao thế hệ học trò đặc biệt này - TEKT, cô giáo Quỳnh còn là tấm gương sáng về tinh thần hiếu học, say mê trau dồi kiến thức và nghiên cứu khoa học. Với gần 10 năm kinh nghiệm làm việc với trẻ rối loạn phát triển, chị đã nghiên cứu và xây dựng 2.000 hoạt động và khoảng 6.000 trang sách hỗ trợ trẻ trong giai đoạn can thiệp sớm. Đã “trình làng” bộ sách thực hành - phát triển Giao tiếp (được nhà Xuất bản Đại học Quốc gia phát hành) gồm 6 chủ đề với 1.048 trang sách, 320 hoạt động, 320 video hướng dẫn, 469 thẻ bài tập mang các chủ đề về thực hành phát triển giao tiếp như: gia đình, bộ phận cơ thể, con vật, đồ dùng cá nhân, nghề nghiệp…
Môi trường giáo dục đóng vai trò rất quan trọng trong quá trình phát triển toàn diện của trẻ, đặc biệt là TEKT. Có được môi trường giáo dục tốt trẻ sẽ có cơ hội phát triển nhân cách, cũng như phát triển tinh thần, thể chất. Hay, việc kết nối giữa Trung tâm, giữa trị liệu viên với cha mẹ, để hướng dẫn, dạy con tại nhà bước đầu mang lại kết quả tích cực, đa số phụ huynh của trung tâm đều tham gia vào dự án thực nghiệm này, họ đánh giá cao việc trẻ hợp tác và tham gia cùng cha mẹ tại nhà. Đồng thời, Trung tâm còn tổ chức các khóa tập huấn (qua online và trực tiếp) để phụ huynh sẵn sàng – tự tin – độc lập đồng hành cùng con tại gia đình… Ngoài ra, hướng tới mục tiêu “Phát triển toàn diện – Hòa nhập toàn diện”; đề cao vai trò phát triển “Cảm xúc – Nghị lực – Trí tuệ - Tự tin cho TEKT, chị luôn nỗ lực xây dựng đơn vị trở thành nơi “Giáo dục đặc biệt an toàn - thân thiện với TEKT, từ đó tiền đề được tạo trên nền tảng vững chắc, giúp trẻ tiếp cận các kĩ năng, kiến thức mới qua các chương trình riêng mang bản sắc đặc trưng, các hoạt động đã được thực nghiệm trên trẻ….
Được hỏi, công tác giáo dục TEKT đã để lại dấu ấn trong chị, cũng như dự định tới đây của Trung tâm ? - Chị tươi cười chia sẻ: Tôi thấy cuộc đời mình hơn cả giấc mơ, tôi được sống đúng mình, không sợ hãi, bỏ trốn và không tự ti. Nụ cười của các con, của đội ngũ cộng sự làm việc tại trung tâm đã mang lại cho tôi niềm hạnh phúc và tự hào. Đặc biệt, Ánh mắt sáng tia hy vọng, nụ cười mãn nguyện của phụ huynh, thôi thúc tôi tiếp tục cống hiến, nghiên cứu, thực nghiệm để cho ra nhiều sản phẩm mới đáp ứng nhu cầu công tác chăm sóc, giáo dục, phục hồi chức năng cho TEKT… Hơn cả, năm 2022 tôi được tôn vinh trong “TOP” - “50 nhân vật việc tử tế tiêu biểu” của “Gala việc tử tế”, được diện kiến Chủ tịch nước ; Là đại biểu tiêu biểu của NKT trong chương trình “Vươn lên mạnh mẽ” được diện kiến phó Chủ tịch nước. Và gần 10 năm làm công tác giáo dục chuyên biệt, với sự nỗ lực trên nhiều bình diện, tôi đã vinh dự nhận được không ít Bằng khen, Giấy khen, Danh hiệu… từ các cấp Bộ, ban ngành khen tặng. Tôi vô cùng hạnh phúc, tự hào vì bản thân, đã cống hiến cho cộng đồng những sản phẩm tốt, đó là: những “đứa con” - sản phẩm trí tuệ; tôi đã trở thành nhân vật truyền cảm hứng thành công…, và thành quả này đâu chỉ dành riêng tôi, nó sẽ trở thành nguồn cảm hứng, tạo động lực rất lớn giúp đồng nghiệp yêu nghề hơn, giúp TEKT và các gia đình có TEKT vươn lên trong cuộc sống.
Tôi đã có kế hoạch xây dựng Trung tâm CHIC trở thành “điểm đến” thực hành của các thầy, cô giáo và các cha mẹ mong muốn được dạy con tại nhà; tiếp tục nghiên cứu cho ra những tài liệu chuyên dụng hỗ trợ thực hành để gửi tới các thầy, cô trực tiếp can thiệp trị liệu cho trẻ và các cha mẹ có con bị rối loạn phát triển; xây dựng và hoàn thiện chương trình tiền ngôn ngữ và chương trình tiền tiểu học (các tài liệu của chương trình đã, đang được thực nghiệm trên trẻ tại Trung tâm CHIC) - Dự kiến trong năm 2023 và 2025 sẽ xuất bản; hoàn thiện và thực nghiệm chương trình “Tiếng Anh cơ bản dành cho trẻ có rối loạn phát phát triển”; Tiếp tục thực nghiệm chương trình “Tiếng Anh giao tiếp và Tiếng Anh tiểu học cho trẻ em có rối loạn phát triển” - Dự kiến năm 2024 sẽ xuất bản.
Thành công mà Thạc sỹ - Giám đốc Hà Thị Như Quỳnh có được giờ đây sẽ là nguồn động viên to lớn, là hạnh phúc vô giá với chị - người phụ nữ khuyết tật – tàn nhưng không phế. Để rồi, với trái tim nồng ấm, với lòng nhiệt huyết, sự thấu hiểu và tình yêu thương vô bờ bến dành cho trẻ em bất hạnh. Chúng ta tin rằng hành trình chị thực hiện sứ mệnh chăm sóc, giáo dục TEKT nhất định thành công, sẽ tiếp tục thắp sáng niềm tin cho những trẻ thơ kém may mắn./.
Anh Thư
